Tarhana içeriğinde yoğurt, buğday ve dağ kekiği bulunan 500 yılı aşan tarihe sahip
geleneksel bir kuru gıdadır.
Maraş tarhanası yüksek besin değerine sahip tahıl esaslı fermente, geleneksel ve
fonksiyonel bir üründür. Yapım aşamaları, son üründe ortaya çıkan tat ve aroma,
tüketim şekli ve muhafaza koşulları gibi kendine has özellikleriyle diğer
yörelerdeki tarhana çeşitlerinden farklıdır.
Üretimi çok zahmetli olup, ürün ortaya çıktıktan sonra oda sıcaklığında muhafaza
edilir. Maraş tarhanasında temel ana bileşen olarak
buğday ve yoğurt kullanılır.
Tarhanayı çeşnilendirmek için yaygın olarak kekik, pul biber ve tuz kullanılır.
Maraş tarhanasının ortaya çıkışı 16.yy başında Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim
Han dönemine aittir. Dulkadiroğlu beyliği zamanında Yavuz Sultan Selim, Mısır seferi
çıkmadan önce ordunun ihtiyaçları için hazırlıklara başlamıştır.
Mısır’ın fethedilmesi için Sina çölünün geçilmesi gerekmektedir. Osmanlı ordusunun
haftalar boyunca gıda gereksinimi karşılayacak bir gıdaya ihtiyaç vardır.
Çetin çöl şartlarında askerlerin beslenme ihtiyacını karşılayacak gıdanın sahip
olması gereken özelikler şunlardır:
Yükte hafif olması, yüksek besin değerine sahip olması, tok tutması, pratik tüketime
uygun olması, sıcakta ve soğukta bozulmayacak kadar dayanıklı olması.
Bu ihtiyaç üzerine, Yavuz Sultan Selim’in annesi olan Kahramanmaraşlı Gülbahar Hatun
bu niteliklerin hepsine sahip bir gıda üretmek için uzun araştırmalar yapar. Yaptığı
çalışmalar sonucunda aranan formül bulunmuştur.
Dövmelik buğday, bol yoğurtla birlikte pişirir. Kekik ve tuz ile tatlandırılır. El
edilen aş soğuduktan sonra, güneşte kurutulur. Elde edilen bu kuru gıda
tarhanadır.
Ana malzemeler buğday ve tam yağlı yoğurttur. Tarhana için uygun nitelikte olan
dövmelik buğdaylar (yarma) değirmende ayıklanır, öğütülür ve yıkanır.
Hazırlanan dövme, kaynamış suda eriyinceye kadar karıştırarak pişirilir. Pişen dövme
aşı dinlemeye bırakılır (3-6 saat).
Ilıyan dövme aşına bol yoğurt ilave edilir. Yoğurt ile buğday aşı homojen bir
karışım olana kadar yoğrulur. Tarhana aşı fermantasyona bırakılır (12-18 saat).
Mayalanan aş, çığlara serilir ve güneşte kurutulur. Kurutma işlemi (48-72 saat)
gerçekleştirilerek, ürün nemden tamamen arındırılır. Kuruyan tarhanalar çığlardan
sökülerek ambalajlanır, tüketime hazır hale getirilir.
Tarhana atıştırmalık bir cips olarak veya çorba olarak dört mevsim tüketilmektedir.
Kendine has bir tadı ve aroması olan tarhanalar sade olarak veya isteğe bağlı olarak
çeşitli dip soslarla tüketilebilir.
Tarhana cipsi ilk kez deneyimleyenler, tadını kimyasal katkılar içeren yağda
kızarmış diğer cipslerle kıyaslayarak farklı bulabilir. Ancak bu kişiler farklı
zaman diliminde birkaç kez tarhana yedikten sonra, bu protein
ve lif kaynağı %100
katkısız ve doğal tarhananın tadına alışarak, müdavimi olmaktadır.
Cips tarhanalar
aynı zamanda çorba olarak tüketilir. Maraş usulü tarhana çorbası tarifi için
tıklayınız.
Maraş Tarhana Çorbası Tarifi (8 Kişilik)
Malzemeler:
450 gramlık Haşiroğlu çerezlik tarhana veya
Haşiroğlu cips tarhana 6 lt su
2 büyük
diş sarımsak
2 tatlı kaşığı tuz
Pul biber (isteğe göre)
Sosu için:
2 tatlı kaşığı kuru nane
2 yemek kaşığı
tereyağı
Tereyağında hafif kavurulmuş tüm antepfıstığı içi (isteğe göre)
Hazırlanışı: Haşiroğlu Çerezlik Tarhanayı tencereye boşaltın, üzerine 6 lt su
ilave
edin ve tencerenin kapağını kapatarak 1 saat tarhanaların yumuşamasını bekleyin.
Daha sonra ocağa alıp orta ateşte, karıştırarak yaklaşık 1 saat pişirin. Pişen
tarhanayı blendırdan geçirin veya çırpma teliyle çırpın. Kaynayan çorbanın içerisine
tuzu ve 2 diş sarımsağı ezdikten sonra ilave edin, 5 dakika daha kaynatıp ocaktan
indirin.
Sos tarifi: Tereyağını tavada eritin, üzerine 2 tatlı kaşığı kuru naneyi de
ekleyip
kavrulana kadar karıştırın, kavrulan naneyi çorbanın üzerine dökün. (İsteğe göre;
antepfıstığı da tereyağında kavrulup çorbanın üzerine dökülebilir.) Çorbamız servise
hazır. Afiyet olsun.
